O zaprowadzeniu szkoły

         Za zgodą Wysokiego Sejmu Królestwa Galicyi i Lodomeryi łącznie z Wielkim Księstwem Krakowskim Jego c.k. Apostolska Mość Najjaśniejszy Pan Franciszek Józef I Cesarz Austryi, Król Węgier, Galicyi, Lodomeryi i Czech sankcyonował ustawę z dnia 2 maja 1873 roku Nr 250 Dz.u.kr. o zakładaniu i utrzymywaniu publicznych szkół ludowych i obowiązku posyłania dzieci do szkoły.

Pierwotnie gmina Tenczyn posiadała tzw. "szkółkę pokątną" tj. w mieszkaniu prywatnym, wynajętym: "...schodziła się tylko w porze zimowej dziatwa wiejska obojga płci i pobierała naukę od jakiegokolwiek członka gminy umiejącego jako tako czytać i pisać, który ich za pewnem wynagrodzeniem od gminy, dzieci czytać i pisać uczył". Działo się to tak aż do roku 1885.

Za inicjatywą Wego Aleksandra Duchowicza c.k. okręgowego Inspektora szkół ludowych myślenickiego okręgu szkolnego - c.k. okręgowa Rada szkolna w Myślenicach pod przewo- dnictwem Jaśnie Wielmożnego Antoniego Vitallego c.k. Starosty myślenickiego uchwaliła ze względu na znaczną liczbę dzieci w wieku szkolnym będących zaprowadzić należycie uregulowaną szkołę w Tenczynie.

W tym celu w roku 1884 A. Duchowicz przeprowadził ze stronami konkurencyjnymi rozprawę, do której ze strony gminy Tenczyn byli umocowani: Stanisław Wójcik i Walenty Kutryba. Protokół tej rozprawy przedłożyła c.k. okręgowa Rada szkolna w Myślenicach Wysokiej c.k. krajowej Radzie szkolnej we Lwowie, która wydała następujące orzeczenie:

"Zbadawszy wszystkie okoliczności tyczące się założenia ludowej szkoły w Tenczynie i wysłuchawszy wniosków c. k. Rady szkolnej okręgowej orzeka c. k. Rada szkolna krajowa co następuje:

W Tenczynie ustanawia się szkołę filialną, którą przyłączy się do szkoły etatowej w Lubniu.

Gmina Tenczyn tudzież obszar dworski w Tenczynie tworzą jeden zakres szkolny i mają wspólnie szkolę w Tenczynie utrzymywać. Obowiązkiem ich będzie:
1. Budynek szkolny w Tenczynie wystawić wraz z przeznaczonym dla nauczyciela pomiesz- kaniem utrzymywać w dobrym stanie, tudzież dbać o wewnętrzne urządzenie szkoły wedle przepisów władz szkolnych.
2. Dostarczyć środków na opalenie szkoły przynajmniej w takiej ilości, aby na każdych 6 sążni sześć przestrzeni izby szkolnej przypadało rocznie 4/5 sąga drzewa bukowego.
3. Starać się o oświetlenie i obsługę szkoły, wedle szczegółowych postanowień miejscowej Rady szkolnej i wyższych Władz szkolnych.
4. Nauczyciel tejże szkoły będzie miał wolne pomieszkanie, dochód zaś jego roczny tytułem płacy wynosić ma 250 zł reńskich.
5. Przyborów szkolnych dostarczać będzie c. k. okręgowa Rada szkolna. Ponadto wypłaci się 10 zł reńskich rocznie na kredę, gąbkę, papier i atrament.

Postanowienia powyższe wchodzą w życie z dniem 1 września 1885 r. jeżeli do tego czasu będzie wystawiony budynek szkolny, albo będzie zapewnione odpowiednie umieszczenie dla szkoły i mieszkanie dla nauczyciela".                                We Lwowie, dnia 23 stycznia 1885 roku

 

O Radzie szkolnej i nauczycielach

Rada szkolna składa się z reprezentantów Kościoła, szkoły, gminy i obszaru dworskiego wtenczas, jeżeli przynajmniej w 1/10 części przyczynia się do corocznych zwyczajnych wydatków na utrzymanie szkoły i nauczyciela. W roku 1885 skład tej rady był następujący:
PRZEWODNICZĄCY - Tomasz Stojeba gospodarz w Tenczynie
ZASTĘPCA - Jan Rapacz wójt
CZŁONKOWIE:
- W. ks. Wawrzyniec Solak - proboszcz w Lubniu
- Nauczyciel miejscowy
- Józef Karpierz - gospodarz w Tenczynie
ZASTĘPCY - Walenty Filipiec i Jan Karpacki - gospodarze

Według rozporządzenia c.k. okręgowej Rady szkolnej w Myślenicach, z dnia 23 sierpnia 1885 roku, pierwszym nauczycielem w Tenczynie był Antoni Maksymczuk. W 1885 jego obowiązki przejął pan Antoni Bielewicz. Od tegoż roku katechetą był ks. Wawrzyniec Solak - proboszcz w Lubniu. Od 6 stycznia 1887 do ostatniego sierpnia tegoż roku obowiązki nauczycielskie pełnił pan Maksymilian Polański, po nim pan Wawrzyniec Hyla. Pani Tekla Hyla, żona nauczyciela, udzielała nauk kobiecych robót ręcznych. Po przeniesieniu pana Hyli do Żarnówka na jego miejsce przybył pan Wawrzyniec Marfiak. Po nim zaś pan Piotr Wcisło, który obowiązki nauczyciela pełnił od 1 września 1890 do 31 lipca 1891. W tymże roku pan Jan Wójcik, młodszy nauczyciel w Osielcu, został mianowany dekretem Wysokiej c.k. Rady szkolnej krajowej stałym nauczycielem przy tutejszej szkole, gdzie pełnił swoje obowiązki od dnia 1 września 1891 roku. Jego żona udzielała nauk kobiecych robót ręcznych. Religii uczył ksiądz Stanisław Kołatek proboszcz i kanonik w Lubniu.

Z dniem 1 września 1891 Rada szkolna krajowa postanowiła przekształcić szkołę filialną w Tenczynie na szkołę etatową. Ustalono też, że: nauczyciel tejże szkoły będzie miał wolne pomieszkanie, zaś jego roczny dochód tytułem pracy wynosić ma 300 zł reńskich.

W szkole tej pełnią obowiązki nauczycieli kolejno:

Pan Franciszek Furmanik - w roku szkolnym 1897/98;

Pan Antoni Kruczek - 1899/1900 - żona była nauczycielką kobiecych robót ręcznych;

Pan Stanisław Pająk - 1900-1907 - także nauczała jego żona Anna;

Pani Maria Salowna - 1907-1909;

Pani Józefa Salmowska - 1908-1909;

Pani Helena Majewska - 1909-1913;

Pani Stefania Suchówna - 1912-1917;

Pani Marya Parganówna - 1916-1918;

Pani Marya Neumannówna - 1917;

Pan Kazimierz Czopkiewicz - 1918 - nauczała także jego żona Ludmiła.

Katechetami w tych latach byli:

Ksiądz Wojciech Oreł;

Ksiądz Wincenty Niedojadło;

Ksiądz proboszcz Wojciech Kowalczyk.

Od roku 1920 chronologia nauczycieli przedstawia się następująco:

Pani Zofia Cieżówna - 1920;

Pani Alojza Pfleger - 1921;

Pan Józef Stefański - kierownik 1923;

Pani Anna Chorążanka - 1923-1935;

Pan Roman Niezabitowski - 1925;

Pan Aleksander Rowenko - kierownik 1925-1940;

Pan Józef Staszko - 1926-1928;

Pan Stanisław Król - 1928-1940;

Katecheci okresu międzywojennego to:

Ksiądz Józef Dyba;

Ksiądz Józef Kmiecik;

Ksiądz Klemens Niegłoś;

Ksiądz Alojzy Wilczyński.

W początkach II wojny światowej kierownikiem szkoły był Stanisław Skrzypczuk, nauczycielami zaś Stanisław Obłutowicz i Jadwiga Lickoniewicz. Od 1942 roku kierownictwo objął Stanisław Malinowski, a kolejną nauczycielką Maria Pytlik.

W 1945 kierownikiem szkoły został mianowany pan Włodzimierz Krzeczkowski, któremu w nauczaniu pomagała małżonka Anna.

Kolejnym kierownikiem szkoły był pan Andrzej Filipiec sprawujący tę funkcję do roku 1985. Po nim stanowisko dyrektora objęła pani mgr Helena Studzińska. Od 1992 roku szkołą kieruje pani mgr Maria Biela. Obecnie funkcję dyrektora szkoły sprawuje pani mgr Danuta Biedrończyk.

Kilka cytatów z kroniki szkolnej:

Frekwencja w pierwszych dwóch miesiącach w roku szkolnym 1917/18 była licha, gdyż młodzież musiała pomagać w pracy i zastępować tych, którzy już od czterech lat tułają się z dala od chat swych i ziemi ukochanej. Rada szkolna okręgowa, uwzględniając trudne położenie, pozwoliła na przerwę w nauce na III i IV stopniu z poleceniem, aby dzieci ten czas poświęciły kopaniu ziemniaków. Od listopada nauka odbywa się normalnie, zaznaczyć jednak trzeba, iż wskutek rozwlekłości wsi i braku odzieży duży procent dzieci uczęszcza nieregularnie.

Tutejszy lud jest przychylny i życzliwy dla nauczycielstwa, co daje się poznać w tych ciężkich czasach. Okoliczne szkoły drzewa nie miały i musiały naukę przerwać, gdy tymczasem tutejszy Przewodniczący Szymon Leksander z wielkim trudem dostarczył jednak drzewo na opał.

W dniu 18 lutego 1918 roku nauki nie było, aby zaznaczyć protest przeciwko gwałtowi, jakiego dopuścili się Austrya i Prusy na Ojczyźnie naszej, odrywając Ziemię Chełmską i Podlasie od Polski, a przyłączając do Ukrainy. Stało się to 9 lutego w Brześciu Litewskim.

W dniu 1 lipca roku 1935 została przeniesiona z tutejszej szkoły Anna Chorążanka. Pracowała w Tenczynie od 1923. Przez ten czas zdołała sobie zjednać młodzież, która była powierzona jej opiece, jak również i starszej ludności szacunek i poważanie. Młodzież szkolna i starsi żegnali panią Annę ze łzami w oczach i życzyli jej szczęścia i zdrowia na nowej posadzie.

W roku szkolnym 1936/37 obowiązanych dzieci do uczęszczania jest 167. Ta część wsi, w której znajduje się budynek szkolny, jest tak odludną, że nawet nigdy nie ujrzy się w niej człowieka. Co najwyżej ktoś z miejscowych ludzi przejdzie się czasem koło szkoły, a widząc nauczyciela zapyta "nie ckni się ta panu u nos" i na tym koniec. Ludzie tutejsi wysyłają swe dzieci do szkoły regularnie tylko w zimie, bo im zawadzają w domu. Gdy nadejdzie wiosna, dzieci uczęszczają bardzo mało, mimo upomnień kierownictwa szkoły. Nie ma przymusu szkolnego i to bardzo osłabia frekwencję szkolną. Każdy gospodarz, kiedy zechce, wtedy zgłosi, że dziecka nie będzie posyłał do szkoły i na tem koniec. Bardzo jest pożądane, aby za nie posyłanie dzieci do szkoły była nakładana kara i ściągana, wtedy frekwencja będzie dobra i rezultat nauki będzie lepszy.

Dnia 1 września 1939 - początek II wojny światowej. W dniu 3 września spalono w Tenczynie (na tzw. Krzeczówce) 83 domy. Podpalenia dokonali Niemcy bez dania powodu ze strony ludności, jedna osoba zabita, kilkanaście rannych.

Od dnia 6 listopada 1945 prowadzono kurs dla dorosłych. 10 maja 1946 roku osiemnastu uczestników tego kursu zdało z wynikiem pomyślnym egzamin nadzwyczajny z programu szkoły trzeciego stopnia przed Komisją Egzaminów Nadzwyczajnych. Egzamin odbył się w szkole.